این روزها کسی برای سپری کردن دوران محکومیت خود به آدرس خیابان پلیس، سه راه زندان مراجعه نمی‌کند بلکه با تبدیل زندان قصر به باغ موزه‌ای 88هزار متری این بار مردم برای گذران اوقات فراغت و تجربه لحظاتی خوش و خاطراتی شیرین، ساعاتی از عمر خود را در این مجموعه فرهنگی - تفریحی سپری خواهند کرد.
مهدی چمران، رئیس شورای اسلامی شهر تهران درباره دلیل و نحوه تصمیم‌گیری درباره تبدیل زندان قصر به باغ موزه فعلی گفت: از همان بدو ورود به شورای شهر به این فکر بودیم که چه برنامه‌ای برای زندان قدیم قصر اجرا کنیم. شورای شهر معتقد بود با توجه به کمبود سرانه‌های فضای سبز و سرانه‌های فرهنگی در شهر تهران به‌ویژه منطقه هفت که برخوردار از بافت‌های فرسوده، فشرده و ریزدانه است تغییر کاربری این مکان که در داخل بافت مسکونی شهری واقع شده می‌تواند نقش تأثیر‌گذاری در رفع این کمبودها داشته باشد. به همین دلیل نظرات و طرح‌های مختلفی ارائه شد تا بالاخره در شورای شهر دوم تصمیم گرفتیم چون زندان قصر متعلق به شهرداری نبود و تحت مالکیت سازمان دیگری بود آن را به‌طور کامل خریداری کنیم. به هرحال پیشنهادهایی مبنی بر اینکه این مرکز پس از خرید تبدیل به کتابخانه، موزه یا بوستان شود وجودداشت اما در نهایت قرار بر این شد که فضای زندان قصر با تغییر کاربری به مکانی فرهنگی در مرکز شهر تبدیل شود. وی با اعلام اینکه در سال 83محوطه زندان قصر تحویل گرفته و قرار شد مابقی این مجموعه به‌تدریج به شهرداری محول شود، گفت: خوشبختانه شهرداری منطقه هفت به محض تحویل گرفتن محوطه زندان قصر به سرعت کار تبدیل این قسمت به فضای سبز را دنبال کرد و به اتمام رساند و برای استفاده در اختیار مردم قرار داد اما تحویل کامل این مجموعه به زمان نیاز داشت؛ به همین دلیل بخشی از زمین زندان قصرتا زمانی که جایگزین مناسبی پیدا شود در اختیار نیروهای دیگری بود تا اینکه رفته رفته به‌طور کامل مجموعه زندان قصر در اختیار شهرداری تهران قرار گرفت.
رئیس شورای اسلامی شهر تهران در توضیح روند شکل‌گیری باغ‌موزه قصر گفت: بالاخره در ادامه کار، شورای شهر تهران به اتخاذ یک تصمیم منطقی و جدی‌تر فکر کرد به همین دلیل مشاوری برای کار روی زندان قصر انتخاب شد و همزمان دو نفر از استادان دانشگاه نیز به‌صورت رسمی از سوی شورای شهر انتخاب شدند تا روی کار مشاور نظارت کنند و درعین حال با همفکری هم طراحی این مجموعه را برعهده بگیرند. برهمین اساس مقرر شد بخشی از بناهای زندان قدیم قصر که دارای ارزش معماری و ثبت میراث فرهنگی است، مثل هشتی‌های ساخته شده توسط مهندس مارکوف در زمان قاجار، مرمت شود. در این زندان در دوران رژیم شاهنشاهی عده زیادی از مبارزین و شخصیت‌های ملی و مذهبی ما تحت فشار و شکنجه بودند؛ به همین دلیل فکر کردیم این بنا به‌عنوان بخشی از آن دوره تاریخی عبرت آموز و به‌عنوان درسی از تاریخ و واقعیت‌های تاریخی حفظ و نگهداری شود تا مردم قدر انقلاب و آزادی کشورشان را بهتر درک کنند.
تشکیل جلساتی با زندانیان سیاسی قبل از انقلاب نیز به‌عنوان بخشی از تلاش‌های مدیریت شهری به‌منظور جمع‌آوری و ثبت و ضبط خاطرات و اسناد به جا مانده از آن دوره مهم تاریخی است. در این‌باره مهدی چمران اظهار داشت: به همین دلیل جلساتی با کانون زندانیان سیاسی قبل از انقلاب در همان محل زندان قصر تشکیل شد که در چند مورد خود من هم حضور داشتم و درنهایت به این فکر رسیدیم که زندان‌های مخوف آن دوره را به همان صورت حفظ و نگهداری کنیم، ازجمله عمارت کلاه‌فرنگی که ساختمان اصلی این مجموعه به شمار می‌رود و قدمت آن به زمان قاجار می‌رسد و آب بسیار خنکی نیز در قنات زیر آن جاری است و اصطلاح فرستادن آدم‌ها به جایی که آب خنک بخورند نیز از همین‌جا نشأت گرفته است.
چمران گفت: درهرحال این اصل برنامه مدیریت شهری بود و شورای شهر نیز مرتب روی این برنامه نظارت و پیگیری داشت؛ البته به‌نظرم امنیت فضاهای جانبی نیز باید به نحوی مطلوب حفظ و تصمیمات گرفته شده به خوبی به اجرا گذاشته شود. تا آنجا که خبر دارم ظرف این مدت از طریق شهرداری منطقه و شرکت توسعه فضاهای فرهنگی کار به خوبی دنبال شده و تا آنجا که خبر دارم هم‌اکنون به نتایج خوبی هم منجر شده و یک فضای فرهنگی کاملا سازنده و قابل‌توجه برای استفاده مردم جایگزین زندان قصر شده به‌زودی برای استفاده عموم بهره‌برداری می‌شود. به‌نظر رئیس شورای اسلامی شهر تهران، هم‌اکنون آنچه به‌عنوان باغ موزه قصر ساخته شده ضمن اینکه از نظر هویتی و فلسفی نیز بسیار با‌ارزش و نشان‌دهنده دیدگاه و تلاشی است که مدیریت شهری در این‌باره دارد البته شورای شهر در مورد زندان اوین هم‌چنین رویکردی را دنبال می‌کند به‌ویژه که زندان اوین به لحاظ جغرافیایی در موقعیت آب و هوایی خوبی واقع شده و ان‌شاءالله اگر مذاکرات مدیریت شهری با مسئولین این زندان به نتیجه برسد کار تبدیل این مجموعه به فضای سبز و فرهنگی را نیز دنبال خواهیم کرد.
مهدی چمران معتقد است شهر را فقط از لحاظ فیزیکی نباید مورد نظر قرار داد بلکه شهرها و روستاها را باید به مثابه یک موجود زنده دانست؛ به همین دلیل از نظر مدیریت شهری ساخت شهر و روستا تنها محدود به احداث خیابان‌ها و بزرگراه‌ها، آسفالت معابر و پل‌ها و ساختمان‌ها نیست بلکه برای یک زندگی سالم و هر چه زیباتر ساختن فضاهای معنوی، روحانی و فرهنگی در شهر نیز بسیار اهمیت دارد. چمران در ادامه افزود: ما معتقدیم شهری که به لحاظ فرهنگی مناسب نباشد شهر امن و سالمی برای زندگی مردم نیست پس نیاز به فعالیت‌های فرهنگی به‌طور جدی احساس می‌شود به‌ویژه برای ما که بنای فرهنگ و باورمان اعتقادات مذهبی است که خودش یک فرهنگ غنی، معنوی و الهی است پس باید بتوانیم شهرمان را پر از فضاهای معنوی و الهی کنیم. خوشبختانه در این راه مجموعه مدیریت شهری اعم از شهرداری تهران، شخص شهردار و شورای اسلامی شهر تهران تلاش زیادی برای توسعه فضای روحانی و فرهنگی در شهر کرده‌اند، به این امید که فعالیت‌های فیزیکی و معنوی در کنار هم به آرام بخشی و سلامت‌آفرینی شهروندان این شهر منجر شود.
